พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงเครื่องบรมราชภูษิตาภรณ์ ประทับเหนือพระแท่นมนังคศิลารัตนสิงหาสน์
ในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษกสมโภช
วันที่ ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๔

แผนที่แสดงแนวเขตพระราชวังดุสิต

          ในคดีเรื่องนี้โจทฟ้องว่า อำแดงกุหลาบเปนผู้ร้ายลักผ้าพื้น ๓ ผืน ผ้าลาย ๓ ผืนกับผ้าเช็ดหน้า ๑๒ ผืนรวมราคา ๑๐ บาทของหม่อมพยอมซึ่งเปนนายจ้างของจำเลย เมื่อวันที่ ๘ กันยายน พ.ศ. ๒๔๕๙ ในโรงเรียนมหาดเล็กหลวง เขตรพระราชวังดุสิต และจำเลยได้ยักยอกสร้อยข้อมมือทองคำ ๒ สายทองคำหนัก ๓ สลึงเศษ ราคา ๒๕ บาท ของหม่อมพยอมไปด้วย จำเลยกระทำผิดแล้วหลบหนีไป เจ้าพนักงานตำรวจพระนครบาลจับตัวจำเลยพร้อมทั้งของกลางบางอย่างได้ส่งมายังกระทรวงวัง ขอให้ศาลลงโทษฐานลักทรัพย์และยักยอกทรัพย์

          อำแดงกุหลาบอายุย่างเข้า ๑๕ ปี จำเลยให้การรับว่าเมื่อหนีไปได้เอาผ้านุ่งผ้าเช็ดหน้าที่หม่อมพยอมให้ไว้สำหรับใช้ไปด้วย ผ้าที่ไม่ได้คืนมาเปนของกลางได้นุ่งขาดเสียแล้ว ผ้าเช็ดหน้า ๓ ผืนได้ให้ผู้อื่นไป สร้อยข้อมือถอดห่อกระดาษเก็บไว้แล้วเลยหาย
ทางพิจารณาได้ความว่า จำเลยเคยอยู่กับหม่อมพยอมเจ้าทรัพย์ณะโรงเรียนมหาดเล็กหลวง ในบริเวรพระราชวังดุสิตมาตั้งแต่เล็ก เคยหลบหนีไปครั้งหนึ่งและเก็บเอาผ้าผ่อนที่ให้ใช้หนีไปเสียด้วย เพราะฉนั้นเมื่อกลับมาอยู่คราวนี้ หม่อมพยอมจึงคิดจ้างจำเลยเป็นเงินเดือนๆ ละ ๔ บาท ส่วนผ้านุ่งห่มเครื่องแต่งตัวสัญญาไม่ให้แก่จำเลยเปนสิทธิ ให้สำหรับตบแต่งเท่านั้น เมื่อจะไปอยู่ที่อื่นต้องคืนแต่ถ้าใช้สรอยสึกหลอขาดวิ่นไปไม่เอาใช้ ในครั้งนี้จำเลยหลบหนีไปตามวันเวลาที่โจทหาแลเอาทรัพย์คือผ้านุ่ง ๕ ผืนราคา ๗ บาท ผ้าเช็ดหน้า ๑ โหล ราคา ๓ บาท กับสร้อยข้อมือ ๒ สายราคา ๒๐ บาท ซึ่งหม่อมพยอมนายจ้างมอบไว้ไปด้วย ในวันที่จับจำเลยได้ๆ ผ้าคืนมาบ้าง ส่วนสร้อยข้อมือจำเลยจำหน่ายว่าหาย

          ตามทางพิจารณาซึ่งข้าพระพุทธเจ้าได้กราบบังคมทูลพระกรุณาเห็นด้วยเกล้าฯ ว่า จะลงโทษจำเลยฐานลักทรัพย์ไม่ถนัด จำเลยมีความผิดแต่เพียงฐานยักยอกทรัพย์ตากฎหมายประมวลอาญา มาตรา ๓๑๙ ข้อ ๑ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้าฯ ว่า ควรวางโทษจำคุกจำเลยมีกำหนดเพียง ๑ ปี แต่จำเลยอายุยังไม่ครบ ๑๖ ปีตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๕๘ ตอน ๓ ให้ลงอาญาแต่กึ่ง ๑ ทั้งจำเลยให้การรับสารภาพเปนประโยชน์แก่การพิจารณาควรได้รับพระมหากรุณาลดโทษตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๕๙ ลงอีกครึ่งหนึ่ง โทษที่จะต้องรับพระราชอาญาจึ่งคงเหลือ ๓ เดือนนับแต่วันที่จำเลยต้องขังมาแล้วเปนต้นไป กับให้ใช้ทรัพย์ที่ยังไม่ได้คืนเปนราคา ๒๐ บาท ๗๕ สตางค์ ถ้าไม่มีใช้ให้จำเลยไถ่โทษตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๑๘ ของกลางที่จับได้ให้คืนเจ้าทรัพย์ไป

          ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมพร้อมกันดังนี้ การจะควรประการใดสุดแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ขอเดชะ

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ม.ร.ว.ปุ้ม มาลากุล)
เสนาบดีกระทรวงวัง

          “ในคดีระหว่างอัยการวังโจทย์ อำแดงกุหลาบจำเลย โจทย์ฟ้องกล่าวว่า เมื่อวันที่ ๘ กันยายนศกนี้ จำเลยเปนผู้ร้ายลักทรัพย์แลยักยอกทรัพย์ของพยอมหม่อมห้ามในพระราชวรวงษ์เธอ พระองค์เจ้าวิไลยวรวิลาศ ผู้เปนนายจ้างที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง เขตรพระราชวังดุสิต แล้วหลบหนีไป เจ้าน่าที่จับจัวได้พร้อมของกลางบางอย่างส่งมายังกระทรวงวัง จึงขอให้ศาลรับสั่งลงโทษ

          จำเลยมีอายุย่างเข้า ๑๕ ปีให้การรับว่า เมื่อหนีได้อาทรัพย์ที่กล่าวนี้ไปด้วย เพราะพยอมให้ไว้สำหรับใช้

          ศาลรับสั่งกระมรวงวังพิจารณาเสร็จสำนวนแล้วคงได้ความว่า จำเลยอยู่กับพยอม ณ โรงเรียนมหาดเล็กหลวงในบริเวณพระราชวังดุสิตมาแต่เล็ก เคยหนีไปครั้งหนึ่งแลเก็บทรัพย์ที่ให้ใช้ติดตัวไปด้วย เมื่อมาอยู่คราวนี้พยอมคิดจ้างเปนเงินดือนๆ ละ ๔ ลาท มีข้อสัญญาว่าเครื่องแต่งตัวไม่ให้เปนสิทธิ์ เมื่อไม่อยู่ด้วยต้องคืน ครั้งนี้จำเลยหนีเก็บเอาทรัพย์ที่ให้ใช้ติดตัวไปด้วย ได้ความดังนี้ จึงปฤกษาเห็นพร้อมกันว่า จะลงโทษจำเลยถานลักทรัพย์ยังไม่ถนัด มีความผิดแต่เพียงฐานยักยอกทรัพย์ตากฎหมายประมวลอาญา มาตรา ๓๑๙ ข้อ ๑ ระวางโทษจำคก ๑ ปี จำเลยมีอายุไม่ครบ ๑๖ ปี ตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๕๘ ตอน ๓ ให้ลงอาญากึ่งหนึ่ง ทั้งจำเลยให้การรับสารภาพเปนประโยชน์แก่การพิจารณาควรได้รับพระมหากรุณาลดโทษตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๕๙ ลงอีกครึ่งหนึ่ง โทษที่จะต้องรับพระราชอาญาจึงคงเหลือ ๓ เดือนนับแต่วันที่จำเลยจ้องขังมาแล้วเปนต้นไป กับให้ใช้ทรัพย์ที่ยังไม่ได้คืนเปนราคา ๒๐ บาท ๗๕ สตางค์ ถ้าไม่มีใช้ให้จำไถ่โทษตามกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๑๘ ของกลางที่จับได้ให้คืนเจ้าทรัพย์ไป

          ข้าพระพุทธเจ้าขอพระราชทานทูเกล้าฯ ถวายคำปฤกษษของศาลรับสั่งเรียนพระราชปฏิบัติ”