ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๕๕ พระตำรวจโท พระยาอนุชิตชาญชัย
กราบถวายบังคมลาออกจากราชการเพราะชราภาพ
จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายพลตรี
พระยาราชวัลภานุสิษฐ
[๑]
(อ๊อด ศุภมิตร)
อดีตราชองครักษ์ประจำพระองค์ครั้งประทับทรงศึกษาที่ประเทศอังกฤษ
ย้ายจากตำแหน่งกรมวังประจำพระองค์มาดำรงตำแหน่งสมุหพระตำรวจ
และได้ดำรงตำแหน่งนี้ตลอดมาตราบจนยุบเลิกตำแหน่งนี้ในคราวจัดระเบียบราชการในพระราชสำนักตอนต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
กรมพระตำรวจเมื่อยกมารวมเป็นส่วนราชการสังกัดกระทรวงวังแล้ว
ก็ได้โปรดเกล้าฯ
ให้จัดระเบียบราชการในกรมพระตำรวจเป็น ๒ ส่วน คือ
๑. กองบัญชาการกลางกรมพระตำรวจ จัดเป็น ๓ แผนก คือ
๑.๑ แผนกผู้ช่วยสมุหพระตำรวจ
มีผู้ช่วยสมุหพระตำรวจเป็นหัวหน้า
มีนายเวรหรือเลขานุการและเสมียนพนักงานประจำแผนกตามสมควร
มีหน้าที่ในการโต้ตอบ รับส่ง
และเก็บหนังสือราชการต่างๆ
ที่มีไปมาในระหว่างกรมพระตำรวจ
ทั้งมีหน้าที่ในการวางระเบียบดำเนินคำสั่งของสมุหพระตำรวจไปสั่งการ
๑.๒ แผนกสมุห์บัญชีกรมพระตำรวจ
มีสมุหบาญชีพระตำรวจเป็นหัวหน้ารับผิดชอบราชการในแผนก
กับมี
ก. เจ้าพนักงานคลังเงินกรมพระตำรวจ ๑
ข. ยกระบัตร์กรมพระตำรวจ ๑
รวมขึ้นอยู่ในแผนกนี้
มีหน้าที่ในการเบิกจ่ายสรรพสิ่งของและเงินที่จะต้องใช้ในกรมพระตำรวจ
ตลอดจนการโยธาดูแลรักษาสถานที่และเครื่องใช้ในกรมพระตำรวจ
๑.๓ แผนกตำรวจประจำกองบัญชาการกลาง
มีนายตำรวจต่างๆที่เหลือจากเข้าประจำกองต่างๆ
ในกองประจำการมาประจำในกองกลางนี้
เพื่อใช้เข้ารับราชการในแผนกหนึ่งแผนกใดที่ขาดเหลือบกพร่องไม่มีตัวนายตำรวจที่จะรับราชการ
๒. กองตำรวจประจำการ จัดเป็น ๔ หมวด คือ
หมวดที่ ๑ หมวดพระยามหาเทพ มีขุนตำรวจเอก
พระยามหาเทพ เจ้ากรมพระตำรวจในซ้าย
เป็นผู้บังคับหมวด
หมวดที่ ๒ หมวดพระยามหามนตรี มีขุนตำรวจเอก
พระยามหามนตรี เจ้ากรมพระตำรวจในขวา
เป็นผู้บังคับหมวด
สองหมวดนี้มี ขุนตำรวจโท พระราชวรินทร์
เจ้ากรมพระตำรวจนอกขวา และขุนตำรวจโท พระอินทรเดช
เจ้ากรมพระตำรวจนอกซ้าย เป็นผู้ช่วยผู้บังคับหมวด
หมวดที่ ๓ หมวดพระพิเรนทรเทพ มีขุนตำรวจเอก
พระพิเรนทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจใหญ่ขวา
เป็นผู้บังคับหมวด
หมวดที่ ๔ หมวดพระอินทรเทพ มีขุนตำรวจเอก
พระอินทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจใหญ่ซ้ายขวา
เป็นผู้บังคับหมวด
สองหมวดนี้มีขุนตำรวจโท พระสุริยภักดี
เจ้ากรมพระตำรวจสนมทหารซ้าย และขุนตำรวจโท
พระพรหมบริรักษ์ เจ้ากรมพระตำรวจสนมทหารซ้าย
เป็นผู้ช่วยผู้บังคับหมวด
หมวดพระตำรวจทั้ง ๔ หมวดนั้น
ต่างก็มีขุนตำรวจและนายตำรวจประจำหมวดๆ ละ ๑๐ นาย
ส่วนกำลังพลในแต่ละหมวดนั้นโปรดให้ใช้ข้าราชการกรมมหรสพสมทบเข้าเป็นพลพระตำรวจ
เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ให้ยกกรมพระตำรวจหลวงมาสังกัดกระทรวงวังแล้ว
ก็ได้โปรดเกล้าฯ
เปลี่ยนเครื่องแบบพระตำรวจหลวงจากเดิมที่เคยใช้เสื้อสีเทาและกางเกงสีน้ำเงินแก่อย่างทหารบก
มาใช้เครื่องแบบอย่างนักรบไทยในอดีตผสมกับเครื่องแบบข้าราชการพลเรือนในพระราชสำนัก
คือ
 |
พระตำรวจ ขุนตำรวจ และนายตำรวจ
แต่งเครื่องแบบเต็มยศ ในงานบรรจุพระอังคาร
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี
พันปีหลวง ณ วัดราชาธิวาส
เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๓ |
เครื่องแบบเต็มยศ
หมวก |
ทรงประพาสกำมะหยี่สีดำขลิบแถบทอง
ยอดเกี้ยวโลหะสีทอง
หน้าหมวกติดตราพระมหามงกุฎวชิราวุธเหนือพระครุฑพาห์โลหะสีทอง
พระตำรวจหลวงยศชั้นพระตำรวจ
(เทียบยศชั้นนายพล)
เพิ่มขนนกขาวสลับแดงปักที่ยอดหมวก |
|
|
เสื้อ |
สักหลาดสีน้ำเงินอ่อนรูปทูนิค (Tunic)
คอตั้ง คอและข้อมือสีบานเย็น
นายตำรวจ |
มีแถบทองใหญ่ขลิบรอบคอ ข้อมือ
ต้นแขน และรอบชายขอบเสื้อ |
ขุนตำรวจ |
มีแถบทองใหญ่ขลิบรอบคอ ข้อมือ
ต้นแขน และรอบชายขอบเสื้อ
กับมีแถบทองเล็กขลิบใต้แถบทองใหญ่ที่คอและข้อมือเสื้อ
|
พระตำรวจ |
เปลี่ยนแถบไหมทองที่รอบคอ ข้อมือ
ต้นแขน
และรอบชายขอบเสื้อเป็นลายถักปักไหมทอง
บ่าทั้งสองข้างติดอินทรธนูไหมเกลียวสีทอง
กับมีดาราทองหมายยศ
ติดที่ข้อมือเสื้อตามลำดับชั้นยศ
คือ เอก ๓ ดวง โท ๒ ดวง ตรี ๑ ดวง |
|
|
|
รัดประคต |
ไหมแดงขลิบทอง
มีพู่แดงสลับทอง
พระตำรวจเปลี่ยนเป็นประคตไหมทอง |
|
|
ผ้านุ่ง |
ไหมสีน้ำเงินแก่เชิงทอง
|
|
|
ถุงเท้า
|
ยาวสีขาว |
|
|
รองเท้า |
หนังดำผูกเชือก |
|
|
กระบี่ |
ไทย ฝักเงินเครื่องทอง
ผูกพู่กระบี่ไหมทอง
มีสายกระบี่แถบทองใช้สะพายเฉียงบ่าขวา |
 |
สี่พระตำรวจแต่งเครื่องแบบครึ่งยศนำเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว |
เครื่องแบบเต็มยศขาว ครึ่งยศ
และปกติ
หมวก |
ทรงประพาสเหมือนเต็มยศ |
|
|
เสื้อ |
ผ้าขาวแบบราชการ
(ราชปะแตน) มีดุมทองตราพระมหามงกุฎ ๕ ดุม
กับมีแผ่นติดคอเสื้อกว้าง ๔
เซนติเมตรครึ่ง หุ้มกำมะหยี่หมายสีบานเย็น
รูปสี่เหลี่ยมรีปลายเสี้ยม
ยาวไม่เกินกว่าขอคอเสื้อถึงตะเข็บเสื้อกลางบ่า
ติดที่คอเสื้อตามลำดับชั้นยศ คือ
พระตำรวจ |
ปักไหมทองเป็นลายที่ริมขอบ
ต่อมาเปลี่ยนเป็นทาบแถบไหม
ทองเต็มทั้งแผ่น |
ขุนตำรวจ |
ทาบแถบทองกว้าง ๑
เซนติเมตรที่ริมขอบ กับมีแถบทอง
กว้างกึ่งเซนติเมตรพาดกลางตามทางยาวของแผ่นคอ |
นายตำรวจ
|
ทาบแถบทองกว้าง ๑
เซนติเมตรที่ริมขอบ
ที่บนแผ่นทาบคอ
เสื้อทุกชั้นยศติดเครื่องหมายประจำการรูปอักษรพระบรมนามาภิไธย
ว.ป.ร.พระมหามงกุฎต่อมาเปลี่ยนเป็นพระมหามงกุฎทองมีรัศมี
กับติดดาราทองหมายยศบนแผ่นคอ
ตามลำดับชั้นยศ คือ เอก ๓ ดวง โท
๒ ดวง ตรี ๑ ดวง |
|
|
|
รัดประคต |
ไหมแดง พู่ไหมแดง |
|
|
ผ้านุ่ง |
ไหมสีน้ำเงิน
|
|
|
ถุงเท้า
|
ยาวสีขาว |
|
|
รองเท้า |
หนังดำมันแบบค๊อตชู
(Court Shoe) มีเข็มทอง |
|
|
กระบี่ |
ไทย ฝักเงินเครื่องทอง
ผูกพู่กระบี่ไหมทอง |